Για όσους θέλουν να συνδυάσουν μια έντονα ζωντανή αρχαιότητα, ένα διαυγές, καταπράσινο τοπίο, όπως το αγάπησε ο Ελύτης και ο Σεφέρης, με τη νοστιμιά που κρατά βαθιά τις ρίζες της σε αρχέγονα τοπικά προϊόντα, η Μεσσηνία είναι εδώ, δυό ώρες δρόμο από την πρωτεύουσα.

Είχα μόλις δυό χρόνια να κάνω το ταξίδι και μέσα από τους ελαιώνες, τα τοσκανικά κυπαρίσια και τους αμπελώνες, μου αποκαλύφθηκε μια ολόφρεσκη Μεσσηνία, που αναρριχάται με χάρη τους κανόνες μιας ευρωπαϊκής παραγωγής, βαθιά ριζωμένης στην νόστιμη, πρώτη ύλη του τόπου. Καινούριοι παραγωγοί, υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις, μαγαζιά με γούστο και άποψη, νέες διεθνείς πτήσεις, η Μεσσηνία εξελίσσεται σε έναν από τους πιο καυτούς προορισμούς του πλανήτη, έχοντας στήριξη και έμπνευση την ανάπτυξη που γνέθει ραγδαία το Costa Navarino.

Όλοι οι δρόμοι ξεκινούν από την Καλαμάτα

Τα εστιατόρια που αγάπησα

Αφετηρία και κατάληξη του ταξιδιού, η Καλαμάτα έχει πολλούς λόγους για να σε κρατήσει στο λιμάνι του γαλάζιου κόλπου της, με νοστιμιές που όπως οι κάτοικοί της, διχάζονται ανάμεσα στη στεριά και τη θάλασσα.

Το Yiamas Gastro Bar του ξενοδοχείου Elite City Resort, είναι κάτι σαν κοσμικό επίκεντρο της πόλης. Ζεστή ντιζάιν αύρα, τα κοκτέιλ του mixologist Γιάννη Σταθάκη, πολλά lives και κυρίως, η δημιουργική κουζίνα του Στέλιου Μπαρμπέα, παιδί καλαματιανό από οικογένεια με μαγειρική παράδοση, που θα βάλει το ντόπιο προϊόν ακόμη και σε ένα tataki τόνου με χωριάτικη σαλάτα, wasabi και γλυκιά μουστάρδα. Μιλφέιγ ταλαγάνι, μπάτερσκοτς με τζίντζερ και κανέλα, διαφορετικά burgers, ο Στέλιος απογειώνει την παραδοσιακή κουζίνα σε ιντερνάσιοναλ ύψη.

Στη νέα πιάτσα της παλιάς πόλης, ο Γιώργος Μαύρος, αφού δούλεψε κοντά στον Ζερόμ Σερ και πολλά γαστρονομικά εστιατόρια της πρωτεύουσας, αποφάσισε την αποκέντρωση με τη Street Pizza του. Μια σταλιά μαγαζάκι, όπου όλα μαγειρεύονται μπροστά σου, καθώς περιμένεις με ένα ντόπιο κρασί γύρω από το μπαρ. Βλέποντας τον Γιώργο με τον βοηθό του να μαγειρεύουν με τις κινήσεις και τη διάλεκτο μιας υψηλότατης κουζίνας σε ένα απλό, καθημερινό μαγαζί, διακτινίζεσαι στις gastro-pubs του Λονδίνου και σίγουρα δεν θα ξεχάσεις τη δική του εκδοχή της τσουχτής, της μακαρονάδας με την καμμένη μυζήθρα και το τηγανητό αβγό. (Αμφίας 20, 2721401328).

Street Pizza

Η Καλαμάτα αγαπάει τα όλο παραδοσιακό χρώμα, παλιά μαγεριά της, με τα καρό τραπεζομάντιλα και τα ρετσινοβάρελα, στις παρυφές της παλιάς αγοράς, αυτά που ασφυκτικά γεμίζουν κόσμο και μυρωδιές τα μεσημέρια στο κέντρο.

Τα Ρολλά, που ανέβασε ο μπαρμπα-Γιάννης το 1924, στα χέρια του εγγονού βιώνουν την ίδια ακμή, εδώ θα έρθεις για τον τηγανητό του μπακαλιάρο με σάλτσα από φρέσκια ντομάτα, χοιρινό με σέλινο, μουσακά και παστίτσιο. (Σπάρτης 53, 27210 26218).

Τα Ρολλά

Λίγο παραδίπλα, στο Ελλάς, η κυρία Αντωνία μαγειρεύει απολύτως σπιτικά το φρικασέ, το γιουβέτσι και τα μαυρομάτικα. (Νέδοντος 59, 27210 93084).

Ελλάς

Στον ανακαινισμένο Κοιλάκο της παραλίας, θα βρεις όλη την παλιά, κλασική Καλαμάτα να τιμά το φρέσκο ψάρι του, τα μαυρομάτικα με χόρτα, τους κεφτέδες, το μουσακά και τα γεμιστά, τα ντόπια χόρτα και φυσικά, τη γουρνοπούλα του. (Ναυαρίνου 111, 27210 22016).

Ο υπέροχος κύριος Νικήτας Σιχριτζής, μπορεί να πλησιάζει την ένατη δεκαετία του βίου του αλλά από το χάραμα που θα σηκωθεί να ψωνίσει και να φτιάξει μόνος το διάσημο καλαμάκι του, είναι ο απόλυτος άρχων του μαγαζιού που λάτρεψαν λαϊκοί και αστοί. Το μυστικό στο κρέας, στα κάρβουνα, στη ρίγανη του Ταϋγετου, κυρίως, όμως, το δικό του ελαιόλαδο που σβήνει το ψήσιμο. Οι ελιές του, επιτομή της καλαματιανής νοστιμιάς, το ίδιο και η φέτα και το τουρσί μελιτζανάκι που φτιάχνει με τα χεράκια του. Η συγκίνηση της απλής τελειότητας, να σου φέρνει δάκρυα στα μάτια. (Στην σκεπαστή αγορά, 2721026766).

Τα σουβλάκια του Νικήτα

Κι επειδή η Καλαμάτα ξέρει από σουβλάκι, ο Τζίμης, κάνει το πιο πάρτυ σουβλάκι του ιστορικού κέντρου: χειροποίητη νοστιμιά, δυνατές μουσικές, περαντζάδα και συνωστισμός, κέφι και κοσμικότητα. (Α. Στρατιώτου 25, 27210 23999)

Ο Τζίμης

Αξίζει να ψωνίσεις

Η Χριστίνα Οικονομέα κληρονόμησε την αυθεντική συνταγή για λαλάγγια με προζύμι από τη γιαγιά της, που ήταν από το Νεοχώρι της Στούπας. Και ως νέα κοπέλα, σκέφτηκε να δώσει μερικές παραπάνω ευκαιρίες στην παράδοση. Φτιάχνει τα λαλάγγια της χειροποίητα, τοσοδούλια, τραγανά, μελωμένα, σιροπιαστά κουρκουμπίνια, τα φτιάχνει με γραβιέρα και ντομάτα, τα μεταμορφώνει σε πιροσκί και ντόνατς, τα φτιάχνει ολικής και με πιπέρι ή σουσάμι. Μανιάτικα Καλούδια, Λέικων 9, 27210 400880

Η Χριστίνα Οικονομέα και τα λαλάγγια της

Με Άρωμα Μάνης, η Πηνελόπη Σταθέα, είναι μια παραδοσιακή μαμά, που αποφάσισε να στήσει το δικό της εργαστήρι για ζυμαρικά και τραχανάδες. Πριν περάσεις στο ηλιόλουστο πωλητήριο, όπου τα αγνά ζυμαρικά της χρυσίζουν σαν καλοκαίρι κάτω από τις ακτίνες του ήλιου, αξίζει να μπεις στο εργαστήρι, να δεις από κοντά όλη τη διαδικασία του τραχανά που γίνεται με ξινό γάλα, να ζυμώσεις με τα χέρια σου, να τον δοκιμάσεις ξινό και φρέσκο πριν πάει για στέγνωμα.

Στο εργαστήρι της Πηνελόπης Σταθέα

Αθηνών 84, 27210 20470

Ο Μιχάλης Αγγελόπουλος είχε μια στρωμένη καριέρα σεφ σε πεντάστερα resorts αλλά τα παράτησε όλα για την αγάπη της συκιάς. Τα χωράφια του παππού βγάζουν σύκο βιολογικό, ο Μιχάλης το στεγνώνει όπως παλιά στον ήλιο, στο μικρό εργαστήρι τα κορίτσια κόβουν σαν μοναδικό κόσμημα, το κάθε συκαλάκι στο χέρι, το γεμίζουν με τόση δα κανελοζάχαρη και το καλύτερο αμύγδαλο της Θεσσαλίας, φτιάχνουν και μαμαδίστικες μαρμελάδες, η μαρίδα της γειτονιάς κερνιέται λιχουδιές όσο μοσχοβολά το καζάνι που δένει το γλυκό κουταλιού και είναι να θαυμάζεις, πώς από ένα σπιτίσιο, μικρό εργαστήρι, η Ελλάδα εξάγεται στα πέρατα της γης. Ελληνική Γη, Πεταλίδι, 6984731022

Ελληνική γη

Τα ξύδια της Μεσσηνίας

Από κορινθιακή σταφίδα και με φυσική ζύμωση, χωρίς προσθήκη γλυκαντικών και καραμελλόχρωμα, από τη δεκαετία του ’90, η Καλαμάτα φτιάχνει πρώτη το δικό της ελληνικό μπαλσάμικο, που πια ταξιδεύει σε 25 χώρες. Μια βόλτα από τη Θουρία αξίζει την επίσκεψη στο οξοποιείο Παπαδημητρίου και να δοκιμάσει επιπλέον τις πρωτότυπες, βραβευμένες μουστάρδες, στη συνέχεια μια στάση στον Παπαδέα, θα σου δείξει πώς μια παλιά οξοποιεία, που έφτιαχνε ξύδι από ντόπια σταφύλια σε ξύλινα βαρέλια, περνά στη νέα εποχή της δεύτερης γενιάς. Άλλη γεύση μπαλσάμικου εδώ και μια εξαιρετική κρέμα με έντονο εσπεριδοειδές άρωμα, με φράουλα ή σύκο. Οι ήμεροι, γαλήνιοι ελαιώνες των Γαργαλιάνων, είναι η δικαιολογία για μια στάση στον Άγγελο Δούκα, που ξεκίνησε εξάγοντας λάδια στην Αμερική. Εδώ το μπαλσάμικο πέρνει δυνατές, φυσικές εσάνς, παίρνει έντονα αρώματα από βατόμουρο, ρόδι, δαμάσκηνο και φράουλα. Κι αφού ήρθες, δοκίμασε και τα πρωτότυπα λάδια με άρωμα πίτσα, τσίλι, λάιμ, βανίλια, κάρυ και pesto.

Το μοναδικό άθερμο πετιμέζι

Και ο μπαμπάς μου ήταν οινολόγος αλλά τούτο το υπερσύγχρονο και σπιτίσιο, ταυτόχρονα χημείο, είναι σωστό κόσμημα. Στην πόρτα του Γιώργου Καραγγελή σταματά η μισή Μεσσηνία για χημικές συμβουλές αλλά και για να δει πώς γίνεται το άθερμο περιμέζι του, από βιολογικά σταφύλια των ορεινών μεσσηνιακών αμπελώνων, καμπερνέ, μερλό, σιρά και αγιωργίτικο, που συμπυκνώνεται σε χαμηλές θερμοκρασίες, κρατώντας όλα τα θρεπτικά συστατικά του σταφυλιού και μια φίνα, ήπια γεύση.

Εθν. Μακαρίου 3, Μεσσήνη, 2722024929

Μια αποκάλυψη, στην αρχαία Μεσσήνη

Ψηλά από το πέτρινο πεζούλι της Ιθώμης, ο αρχαιολογικός χώρος και απέραντος ο κάμπος με τα κυπαρίσια στήνουν έναν μυστηριακό, απόκοσμο σκηνικό που καθηλώνει το βλέμμα. Το μαγαζί θα σου θυμίσει άλλη μια κλασικήελληνική ταβέρνα. Όμως, εδώ η μαμά Χρυσάνθη, συντονίζεται με το ανήσυχο πνεύμα του γιού Νίκου Κουντούρη και αμέσως το τραπέζι στολίζεται με ένα από τα καλύτερα γεύματα της επικράτειας. Από το ζυμωτό ψωμί και το ντόπιο, μικρής παραγωγής εμφιαλωμένο νερό, μέχρι την άλλη γεύση από ένα μοναδικό ψητό ταλαγάνι και τη χωριάτικη με λαλάγγια και αφράλα, αντιλαμβάνεσαι την έγνοια για το «κάτι ξεχωριστό». Από το αγριογούρουνο με κυδώνι και δαμάσκηνα στο φούρνο μέχρι το ντόπιο παϊδάκι που «βάζει τα γυαλιά» στις πιο κομψές κρεατερί και τη μπουγάτσα στο τέλος, η Ιθώμη είναι απλά, μια εμπειρία!

Ιθώμη, 6945584719, www.ithomi,gr

Στο δρόμο της Κυπαρισσίας

Κάνοντας όπως οι ντόπιοι, θα ξεκινήσεις με πρωινό γουρνοπούλα από τον “Μήτσο” που κάνει την καλύτερη και θα χαθείς στην εσωτερική διαδρομή για Κυπαρισσία, αυτή που θα σου αποκαλύψει όλη τη μαγεία της φύσης και μια σειρά από γραφικά, παρθένα χωριά.

Στα Διόδια, πρώτη στάση στο οινοποιείο του Νίκου Γκότση (6976988377), για να δοκιμάσεις ασύρτικο, μαλαγουζιά και καμπερνέ, με φόντο το παλιό, πέτρινο σπίτι του παππού και την αποθήκη-παλιό κρασοπουλιό, μια βουτιά στον αρχέγονο, πελοποννησιακό χρόνο. Μια μικρή στάση στη Βαλύρα, στα Αρφαρά, το Μελιγαλά, το Διαβολίτσι και το Κοπανάκι και να σου μπροστά, η θάλασσα της Κυπαρισίας, πίσω από τα βουνά.

Στο δρόμο της Ορεινής Τριφυλίας, ο Παλιός Νερόμυλος είναι ένα ολοζώντανο παραμύθι. Διατηρητέο μνημείο από το 2012, θα τον βρεις να αλέθειτο σιτάρι του όπως παλιά, τότε που οι στρατοκόποι σταματούσαν εδώ να ακούσουν τα αηδόνια. Μια βόλτα στο ποταμάκι με τα πλατάνια, τις βραγιές του κήπου με τα πορτοκάλια ολόχρυσα πάνω από το κεφάλι σου, τα λιακωτά, το μποστάνι και ύστερα, στην κουκλίστικη κουζίνα, ο Νάσος και η Άννα Σμέρδη, θα σου φτιάξουν τηγανίτες, λαλάγγια, σπιτικά γλυκά και μαρμελάδες, ντόπια τυριά και ελιές, σε ένα ονειρεμένο πρωινό που ποτίζεται με παλαιωμένο τσίπουρο. Φεύγοντας θα ψωνίσεις ό,τι τραβά η ψυχή σου από τοπικά προϊόντα. (27610 25797).

Παλιός Νερόμυλος

Μισή ώρα μιας καταπράσινης περπατησιάς ή 5 λεπτά με το αυτοκίνητο, θα σε οδηγήσουν στο όνειρο της Άνω Παλιάς Κυπαρισσίας. Τα πρόσφατα ανακαινισμένα σπίτια, τα μαγαζιά, η θέα από ψηλά, όλα θα σου θυμίσουν τις πιο ρομαντικές, μεσαιωνικές στιγμές της Μονεμβασιάς.

Ένα τσίπουρο με ψητό ταλαγάνι και κεφτεδάκια στην “Παλιά Αγορά” (2761062184) και ύστερα δίπλα, στη “Μεσσήνια Γη” (2761062339) για ψώνια, με όλη την πανδαισία των καλύτερων τοπικών προϊόντων σε ένα παραμυθένιο μαγαζί, με πρωτοποριακές συσκευασίες. Η Αθηνά και η Μιρέλα Μέλου με τον Μιχάλη Βελισαρόπουλο, εγκατέλειψαν την Αθήνα για να χτίσουν έναν πολλαπλό, καλόγουστο δικό τους παράδεισο στην Κυπαρισία, συμβάλλοντας στη γενικότερη αναβάθμιση της περιοχής.

Μεσσήνια Γη

Παλιά Αγορά

Δεν ξέρω αν την όρεξη την καλοπιάνει περισσότερο η θάλλασα ή το βουνό, άλλοστε, και τα δυό μπλέκονται σαν περικοκλάδες σ’αυτή τη γωνιά της Ελλάδας. Εμείς πάντως, καταλήξαμε στο ολόχαρο, λευκό, “Πέτρινο μπαλκόνι”, πλάι στο κύμα. Όσο ψηνόταν ιδανικά ένα σπαρταριστό φαγγρί, δοκιμάσαμε ζεστά άγρια χόρτα, φρεσκοφρυγανισμένες μπρουσκέτες με σπιτικό μαρινάτο γάβρο, τραγανό τηγανητό κολοκυθάκι-μπαστουνάκι και ραβανί με κυδώνι γλυκό. (Καλό Νερό 2761072520).

Πέτρινο Μπαλκόνι