Κάποτε στον Μεσαίωνα λογομαχούσαν ένας γελωτοποιός και ένας φιλόσοφος για το ποιος είναι ο εξυπνότερος. Ο σοφός, που βεβαίως ήταν φαλακρός, απευθύνει στον αντίπαλό του τη μοιραία ερώτηση, που τελικά ανέδειξε τον εξυπνότερο: -Το αυγό προέρχεται από την κότα ή η κότα από το αβγό; Ο γελωτοποιός χτύπησε με την παλάμη του τον φιλόσοφο στο κεφάλι και ρώτησε: -Από πού προέρχεται ο κρότος, από τη φαλάκρα ή από την παλάμη;

Μικροί, τις διακοπές του Πάσχα μετακομίζαμε στο οικογενειακό εξοχικό. Στο αστικό, παιδικό μας βιογραφικό, η αναγέννηση της φύσης, το φούντωμα της ζωής, προκαλούσε εκτός από αλλεργίες, μια ασύνειδη, παράξενη ταραχή. Με δέος ανείπωτο, κάθε χρόνο μαζεύαμε τα τσόφλια από τα τσουγκρισμένα κόκκινα αυγά και τα θάβαμε κάτω από τις πέτρες της αυλής. Για να τα ξαναβρούμε το επόμενο Πάσχα. Για να δούμε αν θα τα ξαναβρούμε. Παρ’ότι ολόκληρο το καλοκαίρι τα παιχνίδια μας διαδραματίζονταν γύρω από τις πέτρες-νεκροταφεία, τα τσόφλια τα θυμόμασταν μόνον το επόμενο Πάσχα. Ενίοτε, με τρελή έξαψη, ανακαλύπταμε κάποια απομεινάρια. Λεπτά θραύσματα από κελύφη, αποχρωματισμένα από τους χυμούς των καιρικών φαινομένων. Κατακερματισμένα. Εύθραυστα. Ευάλωτα. Κανείς δεν μας είχε ενημερώσει ότι σε κάποια χωριά του χριστιανισμού, το πρωί της Καθαράς Δευτέρας, άνδρες με χρωματιστές σερβέτες στο κεφάλι έβραζαν ένα αβγό, το κρεμούσαν σε ένα σπάγκο και ψάλλοντας, μοιρολογώντας και κλαίγοντας, λες και πήγαιναν πεθαμένο, το έθαβαν στη γη. Στη δεύτερη ανάσταση πήγαιναν και το ξεπαράχωναν και ύστερα διασκέδαζαν με χορό και κρασί. Το θάψιμο του αβγού, η ταφή του Χριστού. Το ξεπαράχωμα, η Ανάσταση. Εμείς, από κάποιο προαιώνιο ένστικτο, ρωτούσαμε το αβγό να μας απαντήσει. Πάνω του εναποθέταμε την τεράστια αγωνία των μυστηρίων του κόσμου: τη φθορά της ύλης. Τη διατήρηση. Το θάνατο. Πού πάνε τα πράγματα όταν δεν τα βλέπουμε πια; Εικονογραφούσαμε το αποτρόπαιο τέλος της δικής μας φθαρτότητας. Από ένστικτο. Μερικά ασβεστούχα θραύσματα κάτω από μια πέτρα. Το μέλλον της ενηλικίωσής μας. Μια στιγμιαία συνάντηση του θανάτου με την Κοσμογονία του Ησίοδου. Κυκλική, σαν αβγό:

Στην αρχή, λέει, στον απέραντο χώρο υπήρχε ένα τεράστιο αβγό. Μια μέρα το αβγό άρχισε να ραγίζει, αποκαλύπτοντας το περιεχόμενό του. Πρώτα βγήκε ο φτερωτός Ερωτας. Όχι, όμως, ο σκανταλιάρης θεός, ο γιός της Αφροδίτης με τις αστόχαστες σαϊτιές του. Αλλά μια δύναμη σαρωτική και έντονη, αυτή που οδήγησε τα στοιχεία στις ενώσεις και τις συνθέσεις τους. Η αιτία της αγάπης και της δημιουργίας, αυτή που διασφαλίζει στους αιώνες των αιώνων-την φθαρτή, έστω-ύπαρξή μας. Αυτός που βοήθησε τις άλλες δυο οντότητες, τη Γαία και το Χάος να βγουν έξω από το αβγό.

Οι Στωικοί, προσπαθώντας να κατασκευάσουν μια ορθολογική εικόνα του κόσμου, πίστεψαν πως το αβγό μοιάζει με τη φιλοσοφία, ή αλλιώς, πως η φιλοσοφία μοιάζει με το αβγό. Το κέλυφος, η λογική. Το ασπράδι, η φυσική. Ο κρόκος, η ηθική. Πάνω απ’όλα η ηθική, αυτή που οδηγεί στη σοφία. Το συναίσθημα, μια εσφαλμένη κρίση που επιδέχεται διόρθωση. Το σχήμα του αβγού είναι τέλειο. Το σφάλμα, όμως, τι είναι;

Το σύμβολο των Ορφικών μυστηρίων, ένα φίδι τυλιγμένο γύρω από ένα αβγό. Ο κόσμος που περιβάλλεται από το Δημιουργικό πνεύμα. Στο επίπεδο της μύησης και της φιλοσοφίας, συμβόλιζε το νεόφυτο που σπάει το κέλυφος της άγνοιας για να γεννηθεί ένας καινούριος, πνευματικός άνθρωπος. Η λέξη ΩΟΝ, αναγραμματισμένη μας δίνει τη λέξη Ο-ΩΝ, αλλά και ΝΩΟ, γράμματα που υπάρχουν και στο φωτοστέφανο του Χριστού. Το σύμβολο επίσης του Ρ μέσα στο Χ, που για τους χριστιανούς συμβολίζει τον Ιησού, για τους αρχαίους έλληνες ήταν το σύμβολο του Κρόνου-Χρόνου. Χρόνος, ταυτόσημος με την πρώτη κίνηση προς τη δημιουργία, κατά τους ορφικούς.

Το αβγό ανέκαθεν ασκούσε ένα ιδιαίτερο δέος στις πεποιθήσεις του λαού. Σπέρμα ζωντανό, σύμβολο της γονιμότητας των αγρών, ο αγρότης το θάβει στο χωράφι του να ξορκίσει την κακοτυχία, να’χει καλή σοδιά. Αβγό θαυματουργό! Κάποτε έπαιρναν το πρώτο αβγό που θα γεννιόταν από μαύρη κότα τη Μ. Πέμπτη, το έβαζαν στο εικονοστάσι και το άφηναν τρία χρόνια. Υστερα, το’ διναν στις μέλλουσες μητέρες να το κρατούν πάνω τους. Για να γεννήσουν ομαλά, φυσιολογικά. Να αποκλείσουν τη κατάρα της αποβολής. Αβγό «κρατητήριο».

Κάποτε, ένας εβραίος τοποθέτησε τα αβγά που κρατούσε σε έναν κουβά, από κείνους που περιείχαν το αίμα του αρνιού με το οποίο σημάδευαν τις πόρτες των εβραϊκών σπιτιών το Πάσχα, για να διώξουν τα κακά πνεύματα.. Όταν πήγε να τα πάρει από κει για να τα βράσει, τα αβγά είχαν βαφτεί κόκκινα. Κι έτσι, από ένα τυχαίο περιστατικό, γεννήθηκε το έθιμο τη Μ. Πέμπτης, αν και άλλοι πιστεύουν ότι το έθιμο έχει τις ρίζες του στην αρχαία Περσία. Μαρτυρία του θρίαμβου, της χαράς της Ανάστασης. Οι εκχριστιανισμένοι εβραίοι συνέχισαν τη βαφή των κόκκινων αβγών, την διέδωσαν στους χριστιανούς του κόσμου όλου. Χριστός Ανέστη! Όπως ανασταίνεται με την επώαση η κρυμμένη στο κέλυφος ζωή. Το τσούγκρισμα, η απελευθέρωση του ταφέντος Ιησού από το μνήμα, η έξοδος, το φως, η Ανάσταση. Κόκκινο το αίμα της θυσίας του.

Όταν οι επιστήμονες άρχισαν να μελετούν την ουσία από την οποία φτιάχνεται η ζωή αναπόφευκτα στράφηκαν στα μυστήρια του αβγού. Τα ωάρια των θηλαστικών, οι θεματοφύλακες των μυστικών της ζωής. Η μελέτη των αβγών του βατράχου και του κοτόπουλου αποτέλεσαν τη βάση της εμβρυολογίας. Ζωή χωρίς αβγά-ωάρια δεν υφίσταται. Η κλωνοποίηση, ακόμη, δεν θα μπορούσε να συντελεστεί χωρίς ωάριο. Αυτό είναι που περιέχει τον γενετικό μηχανισμό για τη δημιουργία της νέας ζωής. Στην περίπτωση δε της κλωνοποίησης, οι ικανότητες του ωαρίου πηγαίνουν ένα βημα παρακάτω: ενώ στην κανονική αναπαραγωγή το ωάριο αξιοποιεί το έτοιμο γενετικό υλικό, στην κλωνοποίηση το αναπρογραμματίζει, έτσι ώστε αυτό να καταστεί αξιοποιήσιμο.

Αβγά κόκκινα, σοκολατένια, ζωγραφισμένα, με χαλκομανίες, με αποτυπώματα φυτών, πολύτιμα αβγά Φαμπερζέ, αβγά βαμμένα με «ριζάρι, κιννάβαρι και όξος». Αβγά τροφή απενοχοποιημένη. Που προστατεύει από τον καρκίνο του μαστού. Κάποιο λιπίδιο που περιέχουν μειώνει την απορρόφηση της χοληστερόλης. Λάθος μας τα έλεγαν παλιά. Βραστό, σφιχτό, μελάτο, μπρουγιέ, ποσέ, ομελέτα, scrambled, τηγανητό, στραπατσάδα, χίλιοι τρόποι να κοινωνήσεις τη Δημιουργία, την Ανάσταση, τη φιλοσοφική λίθο, τη σοφία της ζωής μέσα στο κέλυφος, να ενωθείς μέσω της πεπτικής οδού με τα μυστήρια της κοσμογονίας. Να γίνεις Ζωή. Αναστάσιμη έλξη. Κομμάτι των πλανητών. Αθάνατος.

 (Δημοσιεύτηκε παλιότερα στο περιοδικό ΕΥ ΖΗΝ)